Bercahaya dengan sinaran ilmu agama

SELAIN menjadi tempat ibadat, masjid merupakan lambang kekuatan dan perpaduan umat Islam. Maka sebab itu, masjid sejak dahulu lagi telah menjadi tempat tumpuan utama umat Islam menjalankan kegiatan masyarakat, ekonomi, pentadbiran negara dan sebagainya.

Oleh demikian, walaupun masjid wujud di negara yang majoriti bukan beragama Islam, institusi tersebut tetap menjadi tempat umat Islam menunaikan ibadah selain mengeratkan talian silaturahim sesama anggota masyarakat.

Walaupun bersilih ganti pemerintah, setiap daripada mereka tidak pernah mengabaikan tanggungjawab mengangkat syiar Islam di negeri masing-masing. Tugas tersebut termasuklah membina masjid.

Bagi negeri Perak Darul Ridzuan, para pemerintah negeri itu tidak pernah terlepas daripada melaksanakan amalan murni itu, maka sebab itu terbina sebuah masjid tersergam indah di bandar diraja Kuala Kangsar iaitu Masjid Diraja Ubudiah.

Masjid Diraja Ubudiah terletak di Bukit Chandan, Kuala Kangsar, Perak iaitu sebuah lokasi yang tidak jauh dari Istana Iskandariah, tempat tempat bersemayam raja-raja pemerintah negeri Perak.

Ia turut terletak di hadapan Madrasah Idrisiah iaitu sebuah institusi pengajian Islam terkenal di negeri itu. lokasi itu telah menjadikan kawasan persekitaran masjid itu sebagai tempat bercahaya dengan sinaran ilmu agama.

Bayar nazar

Mengikut sejarah, Masjid Ubudiah dibina atas titah Sultan Perak ke-28, Sultan Idris Mursyidul Azam Shah (1887-1916) setelah baginda berhasrat untuk membayar nazar dengan membina sebuah masjid sekiranya pulih daripada penyakit yang dialaminya.

Dengan izin Allah, penyakit yang dihadapi Sultan Idris telah pulih dan sekembalinya ke Kuala Kangsar, baginda menitahkan Kolonel Huxley daripada Jabatan Kerja Raya Kuala Lumpur untuk mereka bentuk sebuah masjid seperti mana dihasratkan.

Walau bagaimanapun pembinaannya pernah tergendala seketika kerana kelewatan batu-bata marmar yang diimport dari Itali berikutan berlakunya Perang Dunia Pertama. Akhirnya, batu marmar itu telah berjaya dibawa melalui Afrika Selatan.

Perbelanjaan pembinaan Masjid Diraja Ubudiah menelan kos sebanyak RM200,000 itu mula dilakukan selepas Sultan Idris meletakkan batu asas pada 26 September 1913 dan berjaya disiap serta dibuka dengan rasminya oleh Sultan Perak Ke-29 iaitu Sultan Abdul Jalil Karamatullah Shah (1916-1918).

Walaupun Sultan Idris tidak sempat menyaksikan pembukaan Masjid Diraja Ubudiah tetapi tempat ibadah itu kini telah menjadi mercu tanda Kuala Kangsar selain merupakan pusat kegiatan agama Islam khususnya di Negeri Perak.

Kubah keemasan

Jika ditinjau dari susur keluar Tol Kuala Kangsar di Lebuh Raya Utara Selatan, orang ramai boleh menyaksikan sendiri warna keemasan kubah Masjid Diraja Ubudiah terutamanya pada waktu petang dengan pancaran sinaran matahari. Terpegun dengan tarikan tersebut telah menjadikan kubah Masjid Diraja Ubudiah antara kubah masjid terbesar di negara ini.

Keluasan masjid itu yang berbentuk lapan segi adalah berukuran 96 kaki mengikut garis pusatnya dengan kawasan sebenarnya meliputi 60 kaki. Kedudukan mihrab masjid terletak di bahagian barat laut sementara timur laut pula ditempatkan pancutan air untuk kegunaan para jemaah mengambil wuduk.

Di samping itu, pada bahagian tenggara dan barat daya masjid ini disediakan serambi seluas 27 kaki persegi. Keseluruhan bangunan masjid ini dikelilingi oleh dinding berhias sepanjang 135 kaki yang bermula dari tengah bangunan dengan dua pintu masuk dan pintu pagar.

Manakala kawasan dalam masjid, ia ditutupi dengan kubah bergaris pusat 60 kaki dan ketinggian 140 kaki serta dikelilingi oleh empat menara setinggi 126 kaki. Selain itu, terdapat beberapa buah kubah di masjid tersebut sehingga menjadikannya tempat tarikan pelancong dalam dan luar negara.

Jumlah kubah dan menara yang terdapat di Masjid Ubudiah dikatakan mengambil bilangan pembesar istana iaitu orang besar empat, orang besar lapan dan orang besar 16. Oleh kerana reka bentuknya dipengaruhi seni bina Islam-India, maka sebab itu kubah, menara dan struktur binaan lain Masjid Diraja Ubudiah dibina menggunakan batu-bata konkrit dan marmar.

Walaupun Masjid Diraja Ubudiah telah berusia 100 tahun, ia telah mengalami beberapa pengubahsuaian termasuklah dilengkapi pendingin hawa. Sebaliknya struktur binaan asal masih dikekalkan.

Sesuai dengan fungsi sebagai masjid diraja, institusi berkenaan menjadi lokasi kunjungan Sultan Perak dan kerabat diraja Perak untuk menunaikan ibadat termasuk solat sunat Aidilfitri dan solat Jumaat.

Selain itu, berhampiran Masjid Diraja Ubudiah turut ditempatkan Makam Diraja al-Ghufran, iaitu tempat persemadian jenazah sultan-sultan Perak dan kerabat diraja yang lain.

Daripada sudut pentadbiran, Masjid Diraja Ubudiah ditadbir oleh sebuah jawatankuasa yang dipengerusikan oleh individu dilantik oleh Sultan Perak dan wakil pegawai daripada Pejabat Pejabat Duli Yang Maha Mulia Paduka Seri Sultan Perak. Jawatankuasa itu dilantik untuk menguruskan segala pembangunan dan perbelanjaan Masjid Diraja Ubudiah.

Masjid Diraja Ubudiah tidak pernah sepi daripada kegiatan majlis ilmu, maka tidak hairanlah hampir setiap hari selepas solat maghrib diadakan kuliah agama dengan menjemput para ulama dan ilmuwan seperti Mufti Perak, Tan Sri Harussani Zakaria untuk menyampaikan mutiara ilmu kepada orang ramai.

Credit: JUANI MUNIR ABU BAKAR