SYEIKH Tahir Jalaluddin...Tokoh pemikir tanah air

SYEIKH Tahir Jalaluddin atau nama sebenarnya Muhammad Tahir bin Syeikh Muhamad bin Ahmad Jalaluddin adalah seorang ulama reformis yang mempunyai kaitan rapat dengan gerakan Kaum Muda di Tanah Melayu sekitar hujung 1890-an dan awal 1900.

Bapa beliau, Muhammad bin Ahmad Jalaluddin atau dikenali dengan gelaran Syeikh Langgang bin Ahmad Jalaluddin, merupakan seorang ulama yang terkenal di Minangkabau. Syeikh Tahir dilahirkan di Bukit Tinggi, Sumatera Barat pada 1869 dan berketurunan Melayu Minangkabau.

Beliau pernah menetap dan mendapat pendidikan di Mekah selama 12 tahun. Beliau sering juga digelar dengan al-Falaki di hujung namanya, mengambil sempena kemahiran beliau dalam ilmu falak.

Beliau telah melanjutkan pelajaran di Universiti al-Azhar, Mesir dalam bidang ilmu falak dan menetap di Tanah Melayu apabila pulang dari Mesir pada 1899.

Syeikh Tahir Jalaluddin mempunyai pekerti yang mulia, gigih serta berani dalam perjuangan beliau. Beliau juga terkenal sebagai seorang pemidato yang baik.



Semasa berada di Mesir, gerakan pembaharuan Islam sedang giat berjalan di rantau berkenaan dengan dipimpin oleh Syed Jamaluddin al-Afghani dan Syeikh Muhammad Abduh. Kedua- dua mereka memperjuangkan semangat pembaharuan dalam Islam melalui Gerakan al-Tajdid wa al- Islah.


Pemikiran

Syeikh Tahir terpengaruh dengan pemikiran kedua-dua tokoh berkenaan dan apabila beliau pulang ke Tanah Melayu pada 1899, beliau cuba mengembangkan ajaran tersebut dan bergerak cergas dalam gerakan Islam.

Pada 1914, Syeikh Tahir bertugas sebagai guru di Sekolah Agama Johor Bharu sebelum dinaikkan pangkat menjadi Pegawai Pemeriksaan Pelajaran Agama di Muar dan Batu Pahat.

Beliau kemudian mengajar di Madrasah al-Masyhor bersama-sama dengan Syeikh al-Hadi, seorang lagi tokoh gerakan pembaharuan Islam di Tanah Melayu.



Selepas itu, Syeikh Tahir mengajar di Madrasah Haji Taib. Semasa inilah, beliau bergerak aktif untuk mengembangkan idea dan fahaman Kaum Muda, terutamanya di sekitar Kampung Baharu, Alor Gajah, Melaka dan di Kampung Parit Jamil.

Syeikh Tahir meninggal dunia pada 2 Oktober 1956 di Kuala Kangsar, Perak. Beliau memberikan sumbangan besar terutama sekali merubah pemikiran orang Melayu dan menyedarkan mereka supaya berusaha mendapatkan ilmu pengetahuan termasuk ilmu dari Barat, bagi mencapai kejayaan dan kemajuan.

Beliau merupakan pelopor gerakan pembaharuan Islam yang berteraskan al-Quran dan al- Sunnah dan berusaha gigih membebaskan umat Islam daripada pemikiran yang sempit.

Beliau meninggalkan kesan besar terhadap kemajuan pendidikan di tanah air, sama ada di peringkat sekolah rendah mahupun di peringkat pengajian tinggi, dengan memasukkan sukatan pelajaran moden bagi ilmu pengetahuan seperti sains, matematik, geografi dan sebagainya.

Pemikiran beliau bukan sahaja tersebar luas di Tanah Melayu tetapi turut berkembang hingga ke Sumatera, Sulawesi, Jawa dan Kalimatan.

Beliau bersama-sama Syed Syeikh al-Hadi telah menerbitkan majalah al-Imam pada 1906, yang mencetuskan semangat menuntut kemerdekaan daripada penjajah Inggeris.

Beliau juga menangkis propaganda Barat terhadap Islam serta menentang pemikiran Barat yang mengelirukan melalui penulisan beliau dalam kitab Al-Islam Waraddu Muntaqidihi dan ‘al-Islam wa Nasraniah maal Ilmi wal Madaniah.

Syeikh Tahir memberi sumbangan besar dalam reformasi sistem pendidikan negara terutamanya dalam sistem pendidikan di sekolah agama.

Syeikh Tahir Jalaluddin dikaitkan dengan ‘Golongan al-Imam’ atau dikenali juga sebagai ‘Kaum Muda.’ Beliau digolongkan dalam ‘Golongan al-Imam’ kerana beliau adalah pelopor kepada penerbitan Majalah al-Imam, yang menyeru orang Melayu supaya mengubah pemikiran sempit mereka yang mempercayai perkara-perkara tahayul dan khurafat.

Turut digolongkan bersama-sama Syeikh Tahir dalam ‘Golongan al-Imam’ ialah Syed Syeikh al-Hadi, Haji Abbas Mohd. Taha dan Syeikh Muhammad Salim al-Kalali.

Pembaharuan pemikiran yang cuba dibawa oleh mereka telah ditentang oleh ulama konservatif dan mereka diberikan pelbagai gelaran seperti ‘Kaum Sesat’, ‘Wahabbi’ dan ‘Kaum al-Manar’.


Pendita Alim Zaaba

Tokoh pemikir dan ahli bahasa Melayu, iaitu Pendeta Za’ba sendiri turut tergolong dalam kumpulan Gerakan Pembaharuan Islam ini. 

Melalui majalah al-Imam, Syeikh Tahir dan Syed Syeikh al-Hadi cuba membuka minda orang Melayu terhadap persekitaran kehidupan yang masih terbelenggu dengan pelbagai permasalahan, khususnya yang muncul dari dalam diri dan masyarakat Melayu itu sendiri.